Diabetes type 2 kunnen we omkeren

(Blog is eerder verschenen op 17-11-2014 op de site van InnovatieNetwerk)

Met anders en lekkerder eten (meer vers voedsel en goede vetten, minder koolhydraten) kunnen mensen met diabetes type 2 hun medicatie afbouwen en tegelijkertijd hun bloedsuikerwaarden verbeteren. Met andere woorden, ze kunnen de normale route van steeds meer medicijnen en uiteindelijk spuiten van insuline, omkeren. Dit was de ervaring van negen mensen die het groepsprogramma ‘Keer Diabetes2 Om’ (www.keerdiabetesom.nl) volgden en die aan het woord kwamen in de gelijknamige documentaire die 13 november première is gegaan. Nog steeds geen keihard wetenschappelijk bewijs, maar wel een illustratie van conclusies die ook in de wetenschappelijke literatuur steeds meer naar voren komen. Als je bedenkt dat er bijna 1 miljoen mensen lijden aan diabetes (waarvan het grootste deel aan diabetes type 2) en de jaarlijkse kosten de 10 miljard naderen, waarom zetten we dan in Nederland niet massaal in op gezondheidsbevordering: gezonder eten en meer bewegen? Het antwoord is dat we in Nederland vast zitten in een systeem dat moeilijk te veranderen is.

Allereerst is het aanbod aan gemaksvoedsel spectaculair gestegen. Of zoals de cardioloog Leonard Hofstra in de documentaire zegt: “We leven altijd all inclusive”. En dat voedsel bevat juist veel snelle koolhydraten die leiden tot hoge bloedsuikerspiegels en daardoor tot een hoge productie van insuline in het lichaam. Funest voor mensen die aanleg hebben voor diabetes type 2 en van wie het lichaam ongevoelig is geworden voor insuline.

Tweede reden is dat artsen in hun opleiding nauwelijks iets leren over de effecten van voeding op de gezondheid van mensen. In het protocol van de huisarts staat wel iets over de richtlijnen gezonde voeding, maar geen arts die dit kan vertalen naar een praktisch voedingsadvies. Vandaar dat direct medicatie wordt voorgeschreven, aangevuld met een verwijzing naar de diëtist. De diëtist heeft geleerd om vooral te letten op calorieën en schrijft daardoor een caloriearm en vetarm dieet voor. We denken al jaren dat vet schadelijk voor ons is, waardoor er steeds meer light-producten op de markt zijn gekomen. En juist die light-producten bevatten meer koolhydraten. En zo’n dieet houdt niemand vol. Voedsel zonder vet smaakt niet. Bovendien zorgt koolhydraatrijk voedsel er ook voor dat je snel weer trek krijgt en tussendoortjes niet kunt laten staan. Het gevolg is dat mensen niet in staat zijn om hun leefstijl aan te passen en dus volledig terugvallen op medicatie die de symptomen bestrijdt, maar niet de oorzaak van diabetes wegneemt.

Een derde reden waarom het huidige systeem moeilijk verandert is dat investeringen in gezondheidsbevordering niet gemakkelijk zijn terug te verdienen. Doordat mensen jaarlijks gemakkelijk van verzekeraar kunnen wisselen, is het voor verzekeraars niet aantrekkelijk om te investeren in gezondheidsbevordering. Grote kans dat de verzekerde weg is op het moment dat de investering in preventie zich terugverdient. Ook ligt een deel van de financiële lasten bij werkgevers doordat mensen die uiteindelijk complicaties krijgen vanwege hun diabetes, minder inzetbaar zijn. En ook werkgevers doen nog niet veel aan gezondheidsbevordering.

Kortom, de reden waarom we niet massaal inzetten op gezondheidsbevordering is dat niemand verdient aan het gezond houden van mensen. Niet de voedingsmiddelenindustrie, niet de medische sector, niet de verzekeraars en niet de werkgevers. Als we willen dat de gezondheidszorg betaalbaar blijft dan moet er wat veranderen. Daarom is het bemoedigend dat zorgverzekeraar VGZ de stap heeft gezet om het groepsprogramma in een pilot aan te bieden aan verzekerden. Ook De Friesland Zorgverzekeraar (onderdeel van Achmea) wil met goede voeding aan de slag. Deze initiatieven verdienen navolging, zodat mensen die diabetes hebben niet in hun eentje hoeven te knokken, maar effectief worden ondersteund in het weer regie krijgen over hun ziekte.

De trailer van de documentaire is hieronder te zien. De volledige documentaire staat op YouTube en op de website www.keerdiabetesom.nl.

Een duik in de wereld van 'Augmented Media'

(Blog is eerder verschenen op 3-4-2014 op de site van InnovatieNetwerk)
 
Af en toe moet je eens een wereld induiken die de jouwe niet is. Vorige week was ik bij een Augmented Media Conference. Blijkbaar bekt 'Vergrote Media Conferentie' niet zo lekker. Een wondere (Engelstalige) wereld ging open van storytelling, 3D-printing en convergence. En ik heb veel gehoord over verschillende manieren om het publiek dat je wilt bereiken, langer vast te houden. Want daar gaat het uiteindelijk om: hoe bereik ik mijn klant en hoe breng ik mijn boodschap over. En beter nog: hoe zorg ik ervoor dat die klant mijn boodschap ook weer verder verspreidt.

Wat heb ik op de conferentie geleerd? Een paar voorbeelden.

In de filmwereld zijn ze ook op zoek naar nieuwe businessmodellen. Net als in de landbouw is er veel overproductie. De filmwereld kent veel concurrentie om de aandacht van de kijker. Een manier om kijkers te trekken is om ze veel eerder aan je te binden en om ze te activeren. Peter Jackson deed dat met zijn beroemde 'Lord of the Rings'-cyclus. Fans van de boeken van Tolkien wilden eerst niets weten van een film, maar doordat ze in een vroeg stadium werden betrokken en mochten meedenken, bleken ze de grootste ambassadeurs te worden. Door een community te vormen, ervoor te zorgen dat je op elk scherm zichtbaar bent (niet alleen op filmdoek), data te verzamelen van je kijkers en het prijsniveau af te stemmen op de vraag (dynamic pricing) is winst te boeken. Piraterij werd trouwens als positief gezien: het betekent dat mensen er veel voor over hebben om jouw film te zien en het creëert een publiek dat ook geïnteresseerd is in jouw volgende film.

De markt voor 3D-printing groeit enorm, vooral de consumentenmarkt. De mogelijkheid om modellen in 3D te printen boort geweldig veel creativiteit aan en komt via platforms als Turbosquid en Shapeways binnen het bereik van consumenten. Je kunt je eigen Playmobil poppetje ontwerpen, of je eigen sieraden ontwerpen of je eigen virtuele fantasiewereld uit de 3D-printer laten rollen. Ook bij de HEMA kun je al 3D-prints maken. De verwachting is dat sommige consumenten hun eigen 3D-printer zullen aanschaffen, maar waarschijnlijker is het dat er professionele 3D-printers ergens centraal staan en je online je eigen creatie kunt laten printen. Net zoals je nu doet bij het maken van een fotoboek op basis van je digitale foto's. Voor voeding zijn overigens ook al 3D-printers: voor chocolade en voor snoepjes.

En dan zijn er nog vele mogelijkheden om je smartphone te gaan gebruiken om informatie te gaan toevoegen aan bestaande objecten. Google-glass is natuurlijk al een bekend voorbeeld, maar wat te denken van een app op je smartphone die direct met de juiste informatie komt als je de camera richt op een apparaat waarvan je niet weet hoe het werkt. In de autoindustrie gebeurt dit al. Of een app waarmee je een medicijndoosje kunt scannen en die vervolgens een filmpje laat zien over de juiste wijze van innemen. Ook IKEA geeft klanten de mogelijkheid om meubels uit de IKEA-gids virtueel in het eigen interieur te plaatsen. Letterlijk 'try before you buy'. Voorkomt ook een hoop onenigheid in de winkel, overigens. Nog een voorbeeld is de opening van een flagship store van H&M in Amsterdam. Het hele gebouw werd gebruikt als filmdoek met special effects, waardoor mensen geboeider dan ooit naar een reclamefilmpje bleven kijken. Ik heb zelf al aan een paar collega's een visitekaartje laten zien, dat - als je het scant met een app - verandert in een 3D-plaatje dat je van alle kanten kunt bekijken en dat ook bewegende objecten bevat. Op die manier kunnen we ook concepten van InnovatieNetwerk visueel maken. Zo lang niet iedereen het doet, kun je er zeker van zijn dat dit soort plaatjes veel breder worden verspreid dan 2D-plaatjes. Bovendien heeft een 3D-model veel meer informatie.

Wat zijn de mogelijkheden voor voeding en de land- en tuinbouw? Je kunt uiteraard veel meer visuele informatie toevoegen aan de informatie die nu al op het etiket staat. Of een filmpje laten zien over de manier van produceren als je een product in je karretje stopt. Ook leuk voor aan tafel. Maar het wordt natuurlijk pas echt interessant als je een 'virtual reality' bril opzet en je met Jonnie Boer in de keuken van De Librije staat en samen met de chef een prachtige en gezonde maaltijd kunt leren koken. En dat de ingrediënten met een simpele druk op de knop vervolgens bij jou thuis worden afgeleverd. Of dat je met je 'virtual reality' bril op bezoek kunt bij de boer of tuinder die de producten heeft gemaakt die jij net gekocht hebt, zodat je de passie van de ondernemer uit zijn eigen mond hoort en je de volgende keer per se van deze producent je groenten of vlees wilt kopen. Augmented Media bieden zeker een kans om klanten sterker te binden en om een unieke ervaring over te brengen.

 

Longkanker door roken? Gewoon ff screenen!

Soms verbaas je je over nieuwsberichten. Gisteren uitgebreid in het nieuws: "Aantal longkankerdoden kan fors omlaag door screening". Portee van het verhaal: als we zware rokers jaarlijks screenen op longkanker, dan daalt het sterftecijfer met een kwart. Dat is mooi natuurlijk, maar het is ook het paard achter de wagen spannen. En het geeft natuurlijk een volkomen verkeerd signaal. Namelijk "gaat u gerust roken, wij screenen de gevolgen en grijpen op tijd in". 

En wie betaalt dat, vraag ik mij dan af.

De Amerikaanse 'Preventive Services Task Force' komt met de volgende aanbeveling: "Rokers en ex-rokers tussen de 55 en de 80 jaar moeten jaarlijks een scan krijgen. De rokers moeten dertig 'pakjesjaren' achter de rug hebben: dertig jaar lang een pakje per dag hebben gerookt, of bijvoorbeeld vijftien jaar lang twee pakjes. De ex-rokers (met een vergelijkbare rookgeschiedenis) moeten minder dan vijftien jaar geleden zijn gestopt." 

In Nederland loopt nog een onderzoek, waarvan over twee jaar de resultaten bekend zijn. Dan besluit de Gezondheidsraad of ze een jaarlijkse screening gaan adviseren. Ben nog wel benieuwd of daarbij ook een goede afweging wordt gemaakt tussen de kosten en de baten. Wat mij betreft is een dure jaarlijkse screening alleen acceptabel als de roker het zelf betaalt of als hij vanaf de eerste screening besluit om radicaal te stoppen met roken.